Waarom herhaalt de geschiedenis zich?

Geschiedenis

Het lijkt zo logisch om te leren van je fouten. Een ezel stoot zich immers geen twee keer aan dezelfde steen? Toch lijkt dat vooral van toepassing op kleine, persoonlijke incidenten. Wanneer het gaat om zaken op landelijk of zelfs wereldwijd niveau, blijkt het een stuk lastiger. En dat heeft grote gevolgen…

Steeds dezelfde valkuilen

Misschien komt het doordat we zelf niet alles hebben meegemaakt. Of doordat we de verhalen over vroeger niet écht begrijpen. Zonde, want wanneer een dieper besef ontbreekt, trappen we vroeg of laat onvermijdelijk weer in dezelfde valkuil als onze voorgangers deden.

Kennis van de geschiedenis

De bekende schrijver en filosoof George Santayana (1863-1952) zei het lang geleden al: “Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd deze te herhalen”. En zo is het helaas maar net. Het interpreteren van problemen in de samenleving vereist kennis van het verleden. Geen rijtjes met jaartallen die je leerde op de middelbare school, maar echte kennis van hoe het leven toen was.

Geschiedenis

Desastreuze gevolgen

Onvrede onder de bevolking, machtsstrijd tussen grote spelers op de arbeidsmarkt of tussen leiders onderling, agressie op straat en de roep om politieke verandering; het is allemaal al eerder de revue gepasseerd. Op sommige momenten in de geschiedenis zelfs met desastreuze gevolgen, want ook toen leerde men niet van hun voorgangers. Had men beter opgelet, dan had wellicht de tweede wereldoorlog voorkomen kunnen worden. Of hij had veel eerder gestopt kunnen zijn. Als we ons richten op het hier en nu: wat dacht je van de felle discussies over onderwerpen als coronaregels of Black Lives Matter, die nu de headlines lijken te domineren? 

Samen verantwoordelijk

Met het bovenstaande in het achterhoofd is er regelmatig kritiek op onze politieke leiders. H.W. de Nie schreef daarover: “Als je echt langetermijnpolitiek wilt bedrijven, moet je de vergelijkbare gebeurtenissen en hun verstrekkende gevolgen uit het verleden kennen en bestudeerd hebben.” Maar ook als bevolking kunnen we deze les ter harte nemen om beter in te spelen op wat er in de samenleving gebeurd. We zijn immers met elkaar verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van onze maatschappij en hebben allemaal baat bij vrede en welvaart.

Doorbreek de cirkel

Kunnen we met kennis van de geschiedenis de realiteit altijd een stap vóór blijven? Dat zou mooi zijn, maar het is niet helemaal realistisch. Specifieke tijden zullen immers altijd ook vragen om specifieke oplossingen. Maar door te kijken naar de grote lijnen, kunnen we wel een beetje voorspellen wat een bepaalde oplossing voor gevolgen gaat hebben.

Feiten en persoonlijke verhalen uit de geschiedenis geven context aan situaties waar we veel van kunnen leren. Als we tenminste bereid zijn om écht te kijken hoe het zat. Zo lang we dat niet doen, kun je er op rekenen dat de geschiedenis zich zal blijven herhalen. Niet altijd exact hetzelfde, maar wel vanuit eenzelfde tendens.

Geschiedenis

Geschiedenis ·
Ik hou van het leven. Ik heb zeer brede interesses, maar een bijzondere passie voor kunst en geschiedenis. Zij die de geschiedenis niet kennen, zijn gedoemd die te herhalen! Ik lever sinds juni 2020 bijdragen voor deze website.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Waren Mozart en Salieri echt rivalen, zoals in de film Amadeus?

Als je de film Amadeus hebt gezien, dan zou je denken dat de componisten Mozart en Salieri de grootste vijanden waren. Maar in hoeverre is dit op waarheid gebaseerd? Stonden de muzikanten elkaar werkelijk naar het leven?

Een muzikale film over Mozart

In Amadeus, beste film-winnaar uit 1984, zie je een verhaal dat is gebaseerd op het leven van componist Wolfgang Amadeus Mozart. Eén van ‘s werelds grootste musici allertijden. De film was destijds een grote hit en werd genomineerd voor maar liefst 11 oscars. De film won er uiteindelijk 8, onder andere voor Beste Film, Beste Acteur (F. Murray Abraham) en Beste Scenario. De rol van Mozart werd gespeeld door Tom Hulce. Zijn rivaal Salieri werd vertolkt door F. Murray Abraham.

Vriend of vijand?

Hoewel de film echt gaat over het leven van Mozart, heeft de schrijver wel veel vrijheid genomen om er een eigen draai aan te geven. Een hoog oplopende rivaliteit maakt de film extra spannend. In de film zie je Mozart als labiel en vulgair supertalent. De Weense hofcomponist Salieri is neergezet als een jaloerse man, die Mozart manipuleert, uitput en misschien zelfs verantwoordelijk is voor zijn dood. Een beschuldiging die de kijker aan het denken zet. Is dit werkelijk zo gegaan?

Een onterechte beschuldiging

Volgens muziekhistorici valt het allemaal wel mee. Dat er rivaliteit tussen de twee componisten was, mag duidelijk zijn. Maar niet in deze extreme mate. Wanneer je op zo’n hoog niveau presteert, is er altijd jaloezie. Toch was er tussen Mozart en Salieri ook wederzijds respect. De musici werkten onder andere samen aan ‘per la ricuperata salure di Ofelia’, dat in 1785 in Tsjechië werd teruggevonden. Salieri was daarnaast een tijdje de leraar van Franz Xavier, de zoon van Mozart, en hij was ook aanwezig op de begrafenis van zijn zogenaamde rivaal. De geruchten dat hij Mozart vergiftigd zou hebben, deden Salieri groot verdriet.

Waarom was Leonardo Da Vinci zo’n bijzonder talent?

Waarom was Leonardo Da Vinci zo'n bijzonder talent?

Leonardo da Vinci is één van de grootste kunstenaars aller tijden. Deze alleskunner was architect, uitvinder, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver en schilder. Hoe kan het dat één persoon zoveel talent in zich had?

Op zoek naar zijn talent

Toen Leonardo jong was had niemand gedacht dat hij het zo ver zou schoppen. Als kind van ongehuwde ouders mocht hij niet in de voetstappen van zijn vader treden en notaris worden. Al op jonge leeftijd zocht men daarom voor hem andere interesses waar hij zich in kon ontwikkelen. Met groot succes!

 

In de leer bij Verrocchio

Het duurde niet lang of het werd duidelijk dat Leonardo een begenadigd tekenaar en schilder was. Eenmaal in de leer bij Andrea del Verrocchio in Florence, kreeg hij de kans om ook andere talenten te ontdekken. Hij oefende zichzelf in tal van kunstvormen, maakte zelf muziekinstrumenten, bestudeerde het menselijk lichaam en beschreef uitvindingen die soms pas ver na zijn tijd daadwerkelijk zijn gemaakt.

Doordat hij de ruimte kreeg om zich zo breed te ontwikkelen en zelf alles aangreep om meer te leren, werd Leonardo bijzonder goed in heel veel verschillende dingen. Een echt multitalent dus!

 

Een voorbeeld voor velen

Met zijn vernieuwde technieken veranderde Leonardo Da Vinci de schilderkunst voor altijd. Zijn weergave van mensen was, door het bestuderen van anatomie, levensecht. Hij was daarmee een voorbeeld voor vele kunstenaars in zijn tijd, tot lang na zijn dood.

 

Beroemde schilderijen

Waar Leonardo minder goed in was, was het afronden van projecten. Zo is één van zijn beroemdste werken, de Mona Lisa, nooit in handen gekomen van de opdrachtgeefster. Toch werd dit schilderij een wereldberoemd meesterwerk. Wie had dat ooit kunnen denken?

Hoewel Leonardo da Vinci een alleskunner was, zijn de meeste van zijn beroemdste werken tekeningen en schilderijen, zoals de Mona Lisa, de Vitruviusman en Het Laatste Avondmaal.

 

Boeken vol uitvindingen

Had Leonardo in een andere tijd geleefd, dan had hij veel van zijn uitvindingen werkelijkheid kunnen zien worden. Hij schreef boeken vol aantekeningen en schetsen over de wildste ideeën. Deze waren vaak lastig te ontcijferen, onder andere omdat Leonardo zijn aantekeningen vaak in spiegelschrift schreef. 

Als ware visionair tekende hij helikopters, machinegeweren, een onderzeeboot en zelfs een apparaat met tandwielen waarvan men denkt dat het een mechanische rekenmachine voorstelt. Zijn zelfgebouwde vliegtuig was een mislukking, maar wel het begin van wat later de eerste werkende vliegmachine werd.

 

Een wereldberoemde grootmeester

Dat zo’n bijzondere kunstenaar vandaag de dan nog steeds geroemd wordt is niet meer dan logisch. Wereldwijd kent men Leonardo Da Vinci, bewondert men graag zijn kunst en mijmert men over de talenten van deze man, grootmeester in alles wat hij deed.